Zwinbabbels

Dit najaar staan er heel wat boeiende lezingen op het programma in het Zwin Natuur Park: 

• Donderdag 26 oktober - Marc Delatere - 'De kracht van biodiversiteit: wat de natuur ons leert'
• Donderdag 23 november - Jan Seys - Op safari in de Noordzee; van mammoeten, walrussen en verdronken land
• Zaterdag 9 december - Koen Van Den Berghe - Roofdieren in opmars: nieuwe context, nieuwe uitdagingen

Door de opmars van proefondervindelijk onderzoek, groeide de kennis van processen die het leven draaiende houden. In de twintigste eeuw begonnen we te denken dat we de natuur ooit volledig zouden doorgronden.
Het bracht ons de illusie dat we meester van alles waren, dat alles een kwestie van scheikunde was. Dat zou ons toelaten om compleet nieuwe molecules te ontwikkelen, die alle ziekten bekampen en uitroeien. De mens was een ontgoocheling rijker.

Nu wordt duidelijk dat moeder natuur ons onverwachte kansen biedt en antwoorden klaar heeft. In de eeuwige strijd om te overleven ontwikkelden planten, bacteriën en schimmels een arsenaal van mechanismen om zich tegen agressie en ziekte te verdedigen. Veel van die technieken waren mensen al lang op het spoor. Het wordt een hele uitdaging om dat immense potentieel te exploreren en te exploiteren. Er is zelfs een nieuw woord voor uitgevonden: etnofarmacie.

Benieuwd naar alles wat we uit de natuur kunnen leren voor ons eigen welzijn? 

Tijdens de laatste IJstijd oogde het er 20.000 jaar geleden als een droge, koude steppe, bewoond door mammoeten, wolharige neushoorns, wisenten, sabeltandtijgers en rendieren. In warmere periodes aangevuld met reuzenherten en nog veel ander moois.

Ook onze voorouders moeten er actief zijn geweest. Ga je nog verder in de tijd, dan verschijnen ook walruskolonies, bosolifanten en hyena’s op het toneel. Door verbeterde onderzoekstechnieken is het tegenwoordig trouwens minder zoeken naar een speld in een hooiberg, maar kan gericht gespeurd worden naar begraven en verzonken oervalleien en naar andere interessante landschapskenmerken. Ken je het verhaal van het verdronken schiereiland Testerep, het stuk land waarop Oostende, Westende en Middelkerke ontstonden? Een reep grond die ook vandaag nog heel wat geheimen in zich draagt!

Het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) verzamelt de nieuwste inzichten over de Noordzee, zodat je weer helemaal mee bent!

Vlaanderen neemt, als één van de dichtst bevolkte regio’s van Europa, inderdaad wel een specifieke plaats in ten aanzien van de ‘klassieke problemen’ die mensen met roofdieren kunnen ervaren. Het gaat daarbij vaak over geroofd (klein)vee, en in het geval van de steenmarter ook over verschillende andere klachten zoals schade in gebouwen en aan auto’s.

Jagers vrezen voor hun wild, natuurliefhebbers ervaren een waarneming van een roofdier dan weer als het summum van natuurbeleving. In dit verhaal zijn dus verschillende belangen en interesses aan de orde. Tijd om hier klaarheid rond te scheppen. Tegelijk kijken we ook even naar de situatie van enkele andere soorten zoals de bunzing, de boommarter, de otter en de wilde kat.

Koen Van Den Berge, als bioloog verbonden aan het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), doet al vele jaren onderzoek naar de roofdieren in Vlaanderen en komt zijn bevindingen toelichten.